Androgeny to grupa hormonów o działaniu:
- androgenowym – warunkującym wystąpienie II-rzędowych cech płciowych męskich,
- anabolicznym – wpływających na gospodarkę białkową.
Substratem do syntezy androgenów jest cholesterol, który jest wstępnie syntetyzowany z glukozy i kwasów tłuszczowych lub pobierany z obecnych w krwi lipoprotein.
Produkcja androgenów kontrolowana jest przez lutropinę (LH) wytwarzaną w przysadce. Wydzielanie LH oraz wydzielanie androgenów kontrolowane jest za pomocą ujemnego sprzężenia zwrotnego. Wydzielanie LH zależy również od wydzielanej przez podwzgórze gonadoliberyny.

Przeciwwskazania do stosowania androgenów to:
- rak i przerost gruczołu krokowego,
- rak sutka u mężczyzn,
- ciąża, okres karmienia piersią.
Działania niepożądane związane ze stosowaniem androgenów to:
- wzrost potliwości, przetłuszczanie skóry, trądzik,
- umiarkowanie nasilony hirsutyzm,
- zatrzymanie jonów sodowych i wody w organizmie (obrzęki, podwyższone ciśnienie krwi),
- zaburzenia spermatogenezy,
- zatrzymanie wzrostu kości długich u osób młodych,
- zaburzenia miesiączkowania,
- zwiększenie hematokrytu, liczby krwinek czerwonych, stężenia hemoglobiny,
- niekorzystne zmiany profilu lipidowego (w tym zwiększenie stężenia LDL i zmniejszenie stężenia HDL).
Dehydroepiandrosteron
Dehydroepiandrosteron (DHEA) to naturalny hormon steroidowy, który jest chemicznie podobny do testosteronu i może łatwo być w niego przekształcony.
DHEA jest wytwarzany w warstwie siatkowatej kory nadnerczy w rytmie dobowym podobnym do rytmu wytwarzania kortyzolu. Warto zapamiętać, że wydzielanie DHEA zmniejsza się z wiekiem, a także u pacjentów chorujących na:
przewlekłe schorzenia układu krążenia– choroba wieńcowa, niewydolność krążenia,kobiet z osteoporozą i reumatoidalnym zapaleniem stawów, anoreksją,u chorych na AIDS i inne wyniszczające choroby,- w
adrenopauzie.
Wskazania do stosowania DHEA to:
terapia substytucyjna wieku podeszłego– andropauza i menopauza,niedoczynność kory nadnerczy:- pierwotna – choroba Addisona,
- wtórna – w przebiegu niedoczynności przysadki.
Prasteron
Prasteron (Biosteron, DHEA Eljot) to syntetyczny dehydroepiandrosteron, który jest stosowany w uzupełnianiu niedoborów DHEA.
Testosteron
Testosteron (Androtop, Omnadren) powstaje głównie w jądrach, w komórkach śródmiąższowych (Leydiga), oraz w warstwie siatkowatej kory nadnerczy. W tkankach ulega on przemianie do bardziej aktywnego związku – dihydrotestosteronu.
Efekty testosteronu to:
- pobudzenie dojrzewania plemników,
- rozwój narządów rozrodczych,
- zwiększenie libido,
- działanie anabolicznie (zwiększa akumulację białek, zwiększa masę mięśni szkieletowych),
- zwiększanie aktywności gruczołów łojowych,
- nasilenie erytropoezy.
Wskazania do stosowania testosteronu to:
- hipogonadyzm,
- opóźnione dojrzewanie,
- zespół pokastracyjny,
- impotencja spowodowana niedoborem testosteronu,
- u kobiet wyjątkowo w chorobach związanych z hiperestrogenizmem (nieoperacyjny rak sutka, rak błony śluzowej macicy).