Biguanidy stosowane są przede wszystkim w leczeniu cukrzycy typu 2. Nie zwiększają produkcji insuliny, więc nie powodują hipoglikemii. Obecnie jedynym stosowanym lekiem z grupy biguanidyn jest metformina.
Mechanizm działania
Mechanizm działania metforminy nie jest do końca poznany. Wiadomo, że zachowuje się ona jak inhibitor łańcucha oddechowego, czego wynikiem jest zwiększenie stężenia AMP i spadek stężenia ATP, co z kolei pobudza aktywność kinazy proteinowej aktywowanej przez AMP (AMPK). Aktywacja AMPK powoduje:
- zmniejszenie wątrobowej produkcji glukozy poprzez hamowanie glukoneogenezy i glikogenolizy,
- zwiększenie zużycia glukozy przez mięśnie poprzez wzrost kinazy tyrozyny wzrost syntezy glikogenu wzrost liczby i aktywności GLUT4 i 1T-4,
- zmniejszenie wchłaniania węglowodanów,
- zwiększenie utleniania kwasów tłuszczowych,
- nieznaczne obniżenie stężenia LDL,
- nasilenie fibrynolizy,
- spadek agregacji płytek krwi,
- zwiększenie syntazy NO.
Wskazania
Wskazaniami do stosowania metforminy są:
- cukrzyca typu 2 (lek pierwszego wyboru),
- zespół policystycznych jajników,
- niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
Metformina ma także potencjalne działanie przeciwnowotworowe, gdyż aktywacja AMPK poprzez hamowanie szlaku mTOR prowadzi do obniżenia syntezy białka oraz zahamowania wzrostu i proliferacji komórek.
Działania niepożądane
Stosowanie metforminy może powodować następujące działania niepożądane:
- metaliczny posmak w ustach,
- biegunka,
- nudności,
- jadłowstręt,
- kwasica mleczanowa,
- zmniejszenie wchłaniania wit. B12 i kwasu foliowego.
Przeciwwskazania
Metforminy nie powinno się stosować u pacjentów z następującymi schorzeniami i chorobami:
- nadużywanie alkoholu,
- ciężkie infekcje,
- udar mózgu,
- choroba wieńcowa,
- niedokrwienie kończyn dolnych.