| Reakcje I fazy | - Zachodzą głównie w wątrobie, z udziałem enzymów (w większości z grupy cytochromu P450) i wiążą się z wytwarzaniem energii, gromadzonej w komórce w postaci ATP.
- Powstają w nich związki wykazujące aktywność farmakologiczną, a czasem związki toksyczne.
- Obejmują procesy metaboliczne wiodące do chemicznej przemiany cząsteczki leku, takie jak: utlenienie, redukcja, hydroliza.
- Zmieniają aktywność chemiczną związku.
- Zwiększają rozpuszczalność związków w wodzie.
|
| Reakcje II fazy | - Powstałe związki mają zwiększoną rozpuszczalność.
- Obejmują procesy sprzęgania samego leku i/lub jego metabolitów powstałych w fazie I z kwasami: siarkowym, glukuronowym, octowym, z aminokwasami oraz z glutationem.
|
| Indukcja enzymów mikrosomalnych | - Przyspiesza biotransformację leku, który ją wywołał, jak również innych leków obecnych w ustroju.
- Zwiększenie aktywności oksydaz mikrosomalnych i układu sprzęgającego następuje wskutek długotrwałego obciążenia lekiem.
|
| Efekt pierwszego przejścia | - Wychwytywanie przez wątrobę i metabolizowanie leków, zanim osiągną krążenie duże. Przy podaniu leku p.o. dawki muszą być znacznie wyższe niż przy innych drogach podania, np. aspiryna, lewodopa, propranolol, morfina.
|
| Proleki (pro-drugs) | - Nieaktywny prekursor leku, który w wyniku biotransformacji zachodzącej w organizmie przechodzi w postać aktywną.
- Ułatwienie wchłaniania np. enalapryl w organizmie przechodzi w enalaprylat.
- Zmniejszenie działania drażniącego na błonę śluzową przewodu pokarmowego, np. bursztynian erytromycyny.
- Ułatwienie przejścia przez barierę krew-mózg np. lewodopa przekształca się w dopaminę w mózgu.
|
| Klirens wątrobowy | - Określa proces eliminacji leku na drodze metabolizmu w wątrobie.
- Klirens wątrobowy opisuje zależność:
CLH = QH x EH
QH – szybkość przepływu krwi przez wątrobę. EH – współczynnik ekstrakcji (wydajność procesu biotransformacji danego leku w wątrobie).
- Wartość EH zależy od aktywności enzymów wątrobowych oraz od stopnia wiązania leku z białkami. W stanach niewydolności krążenia, marskości wątroby, podczas znieczulenia czy dużego wysiłku fizycznego, następuje spadek przepływu krwi przez wątrobę, obniża się również wartość klirensu wątrobowego.
- High clearance drugs (EH > 0,8) – niemal cały lek jest usuwany z krwi podczas przepływu przez wątrobę (np. propranolol, lidokaina, werapamil).
- Low clearance drugs (EH < 0,2) – eliminacja leku jest ograniczona pojemnością enzymatyczną wątroby (warfaryna, fenobarbital, diazepam, fenprokumon).
|
