Komórki układu krwionośnego wywodzą się ze wspólnych komórek multipotencjalnych, które wykazują zdolność różnicowania się w kierunku komórek rodzicielskich dla linii lifoidalnej. Czynnikami wpływającymi na różnicowanie się komórek macierzystych są:

• hemopoetyczne czynniki wzrostowe CSF (colony stimulating factors),
• odpowiednia ilość:
  • białek,
  • weglowądanów,
  • lipidów,
  • witamin szczególnie:
    • witaminy B₂,
    • witaminy B_6,
    • witaminy B₁₂,
    • witaminy C,
    • kwas foliowy.

Do czynników pobudzających wzrost kolonii granulocytów i/lub makrofagów możesz zaliczyć:

• endogenny czynnik swoisty tylko dla linii neutrofilowej (G-CSF), który pobudza wzrost i dojrzewanie neutrofilów oraz ich uwalnianie ze szpiku,
• endogenny nieswoisty co do linii komórkowej granulocytarno-makrofagowy czynnik wzrostu (GM-CSF), który pobudza wzrost i dojrzewanie makrofagów i neutrofilów.

Czynniki wzrostu granulocytów

Wśród czynników wzrostu granulocytów możesz wyróżnić:

• rekombinowane ludzkie czynniki wzrostowe G-CSF:
  • filgrastym (Accofil, Zarzio),
  • pegfilgrastym (Pelgraz, Neulasta),
  • lenograstym – niedostępny w Polsce,
  • nartograstym – niedostępny w Polsce.
• rekombinowany ludzki czynnik wzrostowy GM-CSF:
  • sargramostym – niedostępny w Polsce.

Filgrastym

Filgrastym działa na mielocyty, różnicując je w granulocyty obojętnochłonne. Znajduje zastosowanie w zapobieganiu neutropenii i leczeniu pacjentów podanych chemioterapii lub przeszczepowi szpiku. Ponadto znajduje zastosowanie w leczeniu neutropenii wrodzonej.

Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu filgastrymu pacjentom z przebytym zawałem serca, ponieważ może wywołać arytmię. Podczas stosowania filgastrymu może też dojść do powiększenia śledziony oraz wystąpienia reakcji alergicznych.

Filgrastym występuje w postaci roztworów do wstrzykiwań lub infuzji, które należy przechowywać w lodówce.

Pegfilgrastym

Pegfilgrastym to pegylowana formą filgrastymu. Pegylacja leku, zwalnia proces jego eliminacji z organizmu, ale nie zmienia jego właściwości terapeutycznych. Pegfilgrastym stosowany jest w tych samych schorzeniach co filgrastym.

Lenograstym

Lenogastrym to czynnik pobudzający wzrost kolonii granulocytów. Jego działanie jest zbliżone do filgrastymu.

Sargramostym

Sargramostym nie jest środkiem swoistym co do linii komórkowej, oddziałuje na nieukierunkowane komórki macierzyste, pobudzając wytwarzanie granulocytów obojętnochłonnych i kwasochłonnych oraz makrofagów. Znajduje zastosowanie w leczeniu neutropenii u osób poddanych chemioterapii lub po przeszczepie szpiku oraz w leczeniu neutropenii wrodzonej.