Glikozydy nasercowe

Glikozydy nasercowe to leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego, czyli działające inotropowo dodatnio.
Spis treści

Podział glikozydów

Glikozydy podzielono pierwotnie na 3 grupy:

  • glikozydy grupy I – krótkodziałające, niekumulujące się glikozydy konwalii, miłka wiosennego, oleandra, cebuli morskiej czy strofantusa,
  • glikozydy grupy II – o średnim czasie działania i średniej kumulacji, należą do nich zanatozyd C, digoksyna czy gitoksyna,
  • glikozydy grupy III – silnie i długo działające, kumulujące się – lanatozyd A, acetylodigitoksyna, digitoksyna.
Obecnie w Polsce stosowane są tylko digoksyna (Digoxin TEVA) i metyldigoksyna (Bemecor).
Cząsteczka digoksyny. https://image.shutterstock.com/shutterstock/photos/2006253917/display_1500/stock-vector-digoxin-molecule-it-is-cardiac-glycoside-cardiovascular-medication-used-to-manage-atrial-2006253917.jpg

Digoksyna to glikozyd wyizolowany z naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata). Metylodigoksyna jest pochodną digoksyny. Jest ona lepiej rozpuszczalna w tłuszczach wchłania się lepiej i szybciej niż digoksyna.

Naparstnica włnista. https://www.shutterstock.com/pl/image-photo/close-woolly-foxglove-digitalis-lanata-flower-2186351365

Ze względu na budowę chemiczną glikozydy możemy podzielić na:

  • glikozydy kardenolidowe (pierścień główny połączony z pierścieniem butenolidowym),
  • glikozydy bufadienolidowe (pierścień główny połączony z pierścieniem kumalinowym.

Mechanizm działania

Glikozydy nasercowe blokują aktywności zależnej od sodu i potasu pompy (ATP-azy) w błonie cytoplazmatycznej kardiomiocytów. Blokowanie ATP-azy powoduje zwiększenie wewnątrzkomórkowego stężenia sodu, co aktywuje wymiennik sodowo-wapniowy, wyniku czego zwiększa się stężenie wapnia w kardiomiocycie. Wprowadzenie do komórki jonu Ca2+ odbywa się z jednoczesnym usunięciu z komórki 3 jonów Na+. Następuje zatem stopniowy wzrost stężenia jonów wapnia, aktywacja układów kurczliwych i zwiększenie napięcia i siły skurczu mięśnia sercowego.
Glikozydy naparstnicy działają:

  • inotropowo dodatnio,
  • chronotropowo ujemnie,
  • batmotropowo dodatnio,
  • dromotropowo ujemnie,
  • tonotropowo dodatnio.

Wskazania

Wskazaniami do stosowania glikozydów naparstnicy są:

  • niewydolność krążenia pochodzenia sercowego,
  • migotanie komór,
  • trzepotanie przedsionków z szybką akcją komór,
  • tachykardia napadowa nadkomorowa.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniami do stosowania glikozydów nasercowych są:

  • hipokalemia
  • hipokalcemia
  • bradykardia
  • niewydolność nerek
  • ostre zespoły wieńcowe
  • planowana kardiowersja elektryczna

Działania niepożądane

Podczas stosowania digoksyn mogą pojawić się następujące działania niepożądane:

  • niemiarowość i zaburzenia układu bodźcoprzewodzącego,
  • zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego:
    • brak łaknienia,
    • nudności,
    • wymioty,
    • biegunki
  • bóle i zawroty głowy,
  • halucynacje,
  • zaburzenie widzenia.
Digoksyna i metyldigoksyna należą do leków o bardzo dużej toksyczności z powodu małej różnicy pomiędzy dawką leczniczą i tkosyczną. Nazywamy je lekami o wąskim indeksie terapeutycznym.
Piśmiennictwo:
  1. Jawień, J., Korbut, R., Olszanecki, R, Wołkow, P. (2017). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  2. Bujak-Gliżycka, B., Gębska A., Jakubowski, A., Jawień, J., Korbut, R., Lorkowski, B., Marcinkiewicz, E., Olszanecki, R, Wołkow, P., Woroń, J. (2009). Farmakologia po prostu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  3. Rajtar-Cynke G., (2015). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  4. Janiec W. (red.) (2021). Kompendium Farmakologii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Data ostatniej aktualizacji: 6 miesięcy temu
Opracowanie: Dorota Szmit, mgr farm. Barbara Żołna
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration

Zaloguj się

Nie masz konta? Wykup dostęp

Zgłoś problem/uwagę/błąd

Wypowiedz się na temat wpisu "Glikozydy nasercowe"

Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.