Prekursorem inhibitorów trombiny jest hirudyna, polipeptyd naturalnie wydzielany przez gruczoły ślinowe pijawki lekarskiej. Inhibitory trombiny to grupa leków hamujących powstawanie skrzepu poprzez inaktywację trombiny, czyli enzymu warunkującego przejście fibrynogenu w fibrynę.

Hirudyna

Hirudyna, czyli prekursor inhibitorów trombiny to polipeptyd składający się z 65 aminokwasów, wydzielany przez gruczoły ślinowe pijawek lekarskich.

Hirudyna poprzez inaktywację trombiny, zapobiega aktywacji płytek krwi. W odróżnieniu od heparyny jej działanie nie jest zależne od obecności antytrombiny III, co stwarza szerokie możliwości zastosowania jej jako leku przeciwzakrzepowego. Hirudyna nie wywołuje też trombocytopenii oraz zmian ciśnienia tętniczego.

Mechanizm działania hirudyny

Hirudyna hamuje aktywność trombiny, niezależnie od obecności antytrombiny III, poprzez nieodwracalne wiązanie się z jej regionami S i C. Jest to mała cząsteczka, które oddziałuje zarówno na trombinę wolno krążącą jak i związaną ze skrzepem.

Inhibitory trombiny

Inhibitory trombiny (oprócz hirudyny) to:

• rekombinowane hirudyny:
  • lepirudyna,
  • desirudyna,
  • biwalirudyna.
• pochodne hirudyny:
  • hirugen.
• inne:
  • argatroban,
  • debigatran (Pradaxa),
  • efegatran,
  • inogatran.

Rekombinowane hirudyny i pochodne hirudyny

Rekombinowane hirudyny i pochodne hirudyny znajdują zastosowanie w leczeniu zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Wykazują jednak krótki czas działania po podaniu dożylnym oraz małą biodostępność po podaniu doustnym.

W przypadku przedawkowania hirudyny i jej pochodnych oraz rekombinowanych hirudyn protamina jest nieskuteczna. Brakuje antidotum, które można by było podać pacjentowi w takiej sytuacji.

Argatroban

Argatroban to bezpośredni inhibitor trombiny, który odwracalnie wiąże się z regionami S i C tego enzymu, hamując jego aktywność niezależnie od antytrombiny III. Podawany jest dożylnie.

Wskazania do stosowania argatrobanu to:

• zapobieganie agregacji płytek krwi w stanach ostrej niewydolności wieńcowej,
• trombocytopenia wywołana heparyną.

Działania niepożądane argatrobanu to:

• duszność,
• częstoskurcz komorowy,
• migotanie przedsionków,
• zatrzymanie akcji serca,
• udar naczyniowy mózgu.

Debigatran

Debigatran hamuje aktywność trombiny bezpośrednio i odwracalnie. Jest prolekiem, po podaniu doustnym, z udziałem esterazy, ulega przemianie w aktywną postać.

Debigatran znajduje zastosowanie w profilaktyce żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych u dorosłych po planowanej aloplastyce całkowitej stawu kolanowego lub biodrowego.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania debigatranu jest ciężka niewydolność nerek lub wątroby.

Zalety inhibitorów trombiny

Zalety stosowania inhibitorów trombiny to:

• zdolność inaktywowania trombiny zarówno krążącej, jak i związanej z zakrzepem,
• hamowanie trombinowej aktywacji płytek krwi,
• nie uleganie wiązaniu z białkami osocza i nieimmunogenność.