Najważniejszymi grupami leków hipolipemizujących są: statyny, fibraty oraz inhibitory PCSK9. Pomocniczo – u chorych z cukrzycą i/lub zespołem metabolicznym – stosuje się kwasy omega‑3. Inne leki hipolipemizujące stosowane u niewielkiego odsetka chorych lub niedostępne w Polsce to:

• kwas nikotynowy,
• ezetymib,
• lomitapid,
• wolanesorsen,
• mipomersen.

Kwasy omega-3

Do kwasów omega-3 zaliczamy:

• EPA – kwas eikozapentaenowy,
• DHA – kwas dokozaheksaenowy.

Kwasy omega-3 służąc jako „fałszywe” substraty dla enzymu syntezującego triglicerydy powodują obniżenie stężenia VLDL. Są stosowane jako leczenie uzupełniające w hipertriglicerydemii.

Warto wiedzieć, że na rynku dostępny jest lek na receptę zawierający estry etylowe kwasów omega-3 (Omacor). Estry etylowe kwasów omega-3 to proleki, które są trwalsze i mniej podatne na jełczenie niż naturalnie występujące substancje. Wskazaniem do stosowania kwasów omega-3 w tej formie jest endogenna hipertriglicerydemia.

Kwas nikotynowy

Kwas nikotynowy, inaczej witamina B₃ stosowany jest w leczeniu hiperlipoproteinemii. Poza działaniem naczyniorozkurczającym, zmniejsza on również stężenie triglicerydów i cholesterolu w krwi, poprzez hamowanie reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-CoA. Hamuje on również lipazę triglicerydową – zmniejsza przez to syntezę lipoprotein, triglicerydów, frakcji VLDL (a przez to LDL) w wątrobie.

Działania niepożądane

Działania niepożądane związane z stosowaniem kwasu nikotynowego to:

• uczucie gorąca,
• zaczerwienienie twarzy,
• suchość skóry i spojówek oczu,
• hiperglikemia,
• nasilenie objawów dny moczanowej.

Ezetymib

Ezetymib (Ezehron, Ezen) działa poprzez wiązanie z białkiem NPC1L1, znajdującym się w rąbku szczoteczkowym jelita cienkiego, które bierze udział w wchłanianiu cholesterolu. Powoduje to wybiórcze zahamowanie wchłaniania cholesterolu, dzięki czemu obniża się jego stężenie w krwi.

Lek nie wpływa na wchłanianie triglicerydów, kwasów tłuszczowych oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Stosowany jest w terapii skojarzonej ze statynami (często w preparatach łączonych, zawierających w jednej tabletce dwa leki) w leczeniu pierwotnej hipercholesterolemii.

Działania niepożądane

Działania niepożądane związane ze stosownaiem ezetymibu to:

• biegunka,
• ból brzucha,
• bóle głowy,
• bóle mięśni przy jednoczesnym stosowaniu z statynami,
• zmęczenie.

Lomitapid

Lomitapid (Lojuxta) to inhibitor mikrosomalnego białka transportującego triglicerydy (MTP). Białko to odpowiada za wiązanie pojedynczych cząsteczek lipidów oraz ich transport między błonami oraz odgrywa kluczową rolę w gromadzeniu w wątrobie lipoprotein zawierających apolipoproteinę B.

Inhibitory MTP ograniczają powstawanie chylomikronów, co skutkuje zmniejszeniem wydzielania lipoprotein, oraz spadkiem stężenia triglicerydów oraz cholesterolu w surowicy.

Lomitapid stosowany jest głównie w leczeniu hipercholesterolemii rodzinnej, która charakteryzuje się podwyższonym stężeniem triglicerydów w krwi, prowadzącym do przedwczesnego tworzenia się blaszek miażdżycowych.  

Lek ten jest dobrze tolerowany, rzadko powoduje wystąpienie zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Wolanesorsen

Wolanesorsen (niedostępny w Polsce) jest antysensownym nukleotydem, który blokuje syntezę apolipoproteiny CIII. Białko Apo C_III jest inhibitorem lipazy lipoproteinowej, enzymu biorącego udział w metabolizmie lipidów. Przy zahamowaniu ekspresji apolipoproteiny CIII, wzrasta aktywność lipazy powodując spadek stężenia triglierydów w krwi.

Lek ten jest stosowany jako uzupełnienie diety u dorosłych z genetycznie potwierdzonym rodzinnym zespołem chylomikronemii, u których istnieje wysokie ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki oraz u których odpowiedź na leczenie dietetyczne i terapię obniżającą stężenie trójglicerydów jest niewystarczająca.

Działania niepożądane spowodowane przez stosowanie wolanesorsenu to:

• obniżenie krzepliwości krwi,
• ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia.

Mipomersen

Mipomersen (niedostępny w Polsce) to antysensowy oligonukleotyd, który hamuje syntezę ApoB-100. Poprzez zahamowanie syntezy ApoB-100 lek ten redukuje produkcję LDL, które powstają z VLDL. W następstwie tego zmniejsza się stężenie LDL-C i ApoB w osoczu.

Mipomersen mógłby znaleźć zastosowanie w leczeniu hipercholesterolemii rodzinnej i innych ciężkich hipercholesterolemii, jako lek wspomagający terapię statynami i innymi lekami hipolipemizującymi w osiągnięciu pożądanego stężenia LDL-C lub maksymalnej możliwej jego redukcji.