Leki działające spazmolityczne na przewód pokarmowy.

Leki spazmolityczne to substancje działające bezpośrednio na komórki mięśni gładkich (np. papaweryna) lub takie wpływające na układ współczulny i przywspółczulny (np. hioscyna).
Spis treści

Leki spazmolityczne, inaczej rozkurczowe są stosowane w leczeniu stanów spastycznych przewodu pokarmowego i dróg żółciowych oraz dróg moczowych i narządów rodnych.

Leki spazmolityczne można podzielić na:

  • leki o działaniu cholinolitycznym,
  • leki działające bezpośrednio na mięśnie gładkie.

Leki o działaniu cholinolitycznym

Leki o działaniu cholinolitycznym stosowane w stanach skurczowych przewodu pokarmowego to:

  • atropina (w: Reasec),
  • hioscyna – w postaci butylobromku (Buscopan, Scopolan),
  • oksyfenonium (niedostępny w Polsce),

Atropina

Atropina jest alkaloidem zawartym m.in. w pokrzyku wilczej jagodzie, lulku czarnym i bieluniu dziędzierzawie. Lek ten blokuje receptory muskarynowe, hamując wydzielanie gruczołów wydzielania zewnętrznego, osłabiając perystaltykę i napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych.

Hioscyna

Hioscyna jest alkaloidem występującym w roślinach z rodziny psiankowatych. Jest antagonistą ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych. Stosowana jest w stanach skurczowych jelit, gdyż osłabia perystaltykę oraz napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych. Ponadto hioscyna działa przeciwwymiotne, ponieważ poza działaniem obwodowym wykazuje ona słabe działanie ośrodkowe.

W lecznictwie hioscyna stosowana jest w postaci butylobromku. Przekształcenie hioscyny w IV-rzędową sól amoniową prowadzi do powstania związków słabo przenikających przez BBB.

Wskazania do stosowania hioscyny to m.in.:

  • kolka jelitowa,
  • wzmożona czynność skurczowa przełyku, wpustu lub odźwiernika,
  • pomocniczo w ostrym zapaleniu uchyłków, jelit, trzustki.

Działania niepożądane związane ze stosowanie hioscyny to:

  • suchość w jamie ustnej,
  • zaparcia,
  • tachykardia,
  • hipotensja,
  • anuria,
  • zaburzenia widzenia.

Oksyfenonium

Oksyfenonium jest stosowany w terapii stanów skurczowych przewodu pokarmowego np. kolce jelitowej, bądź żółciowej.

Leki działające bezpośrednio na mięśnie gładkie

Lekami działającym bezpośrednio na mięśnie gładkie stosowanymi w stanach skurczowych przewodu pokarmowego są:

  • papaweryna (Papaverinum hydrochloricum WZF – roztwór do wstrzykiwań),
  • drotaweryna (No-spa, Deespa),
  • mebeweryna (niedostępna w Polsce),
  • alweryna (Spasmolina).

Papaweryna

Papaweryna działa rozkurczająco na mięśnie gładkie, głównie przewodu pokarmowego. Mechanizm jej działania polega na hamowaniu fosfodiesterazy, w wyniku czego dochodzi do zwiększenia wewnątrzkomórkowego stężenia cyklicznego AMP. Papaweryna stosowana jest w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych oraz kamicy żółciowej i nerkowej.

W dużych dawkach papaweryna może wydłużać okres refrakcji i zwalniać przewodzenie w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym. Lek ten może osłabiać działanie lewodopy oraz nasilać działanie leków hipotensyjnych.

Drotaweryna

Drotaweryna to pochodna papaweryny, działająca od niej silniej i dłużej. Lek ten działa rozkurczająco na mięśnie gładkie w obrębie przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, układu krążenia i dróg żółciowych. Wywołuje rozkurcz mięśni oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększając przepływ krwi w tkankach.

Jest wskazana w leczeniu stanów skurczowych dróg żółciowych, dróg moczowych, przewodu pokarmowego oraz wspomagająco w bolesnym miesiączkowaniu.

Działania niepożądane, które mogą wystąpić podczas stosowania drotaweryny to:

  • zawroty głowy,
  • omdlenia,
  • ból głowy,
  • przyspieszona akcja serca.

Mebeweryna

Mebeweryna działa bezpośrednio rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Zmniejsza przepływ jonów sodu, potasu i wapnia przez błonę komórkową miocytów. Stosowana jest w kurczach mięśni gładkich jelit, a także w zaburzeniach czynnościowych jelit związanych z zespołem jelita drażliwego.

Alweryna

Alweryna stosowana jest w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, dróg moczowych i narządów płciowych.

Piśmiennictwo:
  1. Ciegła, U., Folwarczna, J., Janas, A., Janiec, R., Janiec, W., Kaczmarczyk – Sedlak, I., Londzin, P., Nowińska, B., Podwińska, E., Pytlik, E., Śliwiński, L., Ireneusz- Trzeciak, H., (2021). Kompendium Farmakologii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  2. Jawień, J., Korbut, R., Olszanecki, R, Wołkow, P. (2017). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  3. Bujak-Gliżycka, B., Gębska A., Jakubowski, A., Jawień, J., Korbut, R., Lorkowski, B., Marcinkiewicz, E., Olszanecki, R, Wołkow, P., Woroń, J. (2009). Farmakologia po prostu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  4. Rajtar-Cynke G., (2015). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  5. Brunton, L., Hilal-Dandan, R., Knollman, B. (2017). Goodman and Gilman’s The Pharmacological Basis of Therapeutics. Thirteenth edition. McGraw-Hill Education.
  6. Mutschler, E., Geisslinger, G., Kroemer, H. K., Ruth, P., Schaefer-Korting. (2013). Mutschler Farmakologia i Toksykologia. Wydanie trzecie. MedPharm.
  7. Katzung, B.G., Masters, S.B., Trevor, A.J. (2012). Farmakologia ogólna i kliniczna. Wydanie pierwsze. MedPharm
Data ostatniej aktualizacji: 6 miesięcy temu
Opracowanie: Dorota Szmit, dr n. med. Karolina Matyjaszczyk-Gwarda
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration

Zaloguj się

Nie masz konta? Wykup dostęp

Zgłoś problem/uwagę/błąd

Wypowiedz się na temat wpisu "Leki działające spazmolityczne na przewód pokarmowy."

Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.