Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
Zespół nadpobudliwości psychoruchowego z deficytem uwagi (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) jest jednym z zaburzeń neurorozwojowych u dzieci.
ADHD objawia się:
- nadmierną impulsywnością,
- nadmierną aktywnością ruchową,
- zaburzeniami w koncentracji uwagi.
Pamiętaj, że farmakoterapia ADHD to jedynie część terapii. Program leczenia tego schorzenia obejmuje również działania psychologiczne, edukacyjne czy społeczne.
Farmakoterapia ADHD
W celu zniesienia objawów ADHD stosuje się leki o działaniu psychostymulującym, które zwiększają aktywność umysłową i koncentrację uwagi oraz znoszą uczucie znużenia i senności. W leczeniu ADHD stosuję się głównie pochodne amfetaminy i propyloaminy. Oprócz nich stosowane są leki przeciwdepresyjne, pobudzające receptory α2-adrenergiczne w śródmózgowiu i leki neuroleptyczne.
Sympatykomimetyki o działaniu ośrodkowym
Do sympatykomimetyków o działaniu ośrodkowym stosowanych w leczeniu ADHD zaliczamy pochodne amfetaminy i pochodne propyloaminy.
Pochodne amfetaminy
Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu ADHD to:
- deksmetylfenidat (Focalin),
- metylofenidat (Concerta, Medikinet),
- dekstroamfetamina (Dexamin).

Mechanizm działania pochodnych amfetaminy polega na blokowaniu wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy przez blokowanie transporterów DAT i NET oraz zwiększeniu uwalniania tych neuroprzekaźników z zakończeń synaptycznych. Prowadzi to do zwiększenia stężenia dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Podawane długotrwale zmniejszają także liczbę receptorów dopaminergicznych w prążkowiu.
Efekty działania pochodnych amfetaminy to:
- poprawienie koncentracji uwagi,
- zmniejszenie nadruchliwości,
- zmniejszenie impulsywności.
Działania niepożądane pochodnych amfetaminy to:
- nerwowość,
- dyskinezy,
- utrata apetytu i anoreksja,
- bezsenność,
- wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
- wzrost częstości akcji serca.
Przeciwwskazania do stosowania pochodnych amfetaminy to:
- zespół Tourette’a,
- jaskra z wąskim kątem przesączania,
- nadczynność tarczycy,
- ciężkie nadciśnienie tętnicze,
- stosowanie leków z grupy inhibitorów MAO (możliwość wystąpienia przełomu nadciśnieniowego).
Metylofenidat jest także stosowany w leczeniu narkolepsji.
Pochodne propyloaminy
Pochodną propyloaminy stosowaną w leczeniu ADHD jest:
- atomoksetyna (Strattera).

Mechanizm jej działania polega na selektywnym blokowaniu wychwytu noradrenaliny.
Działania niepożądane atmoksetyny to:
- zmniejszenie łaknienia,
- bóle głowy,
- senność,
- zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi,
- bóle brzucha,
- nudności,
- wymioty,
- zwiększenie występowania zachowań agresywnych i wrogich wobec otoczenia,
- zwiększenie chwiejności emocjonalnej.
Agonisty receptorów α-adrenergicznych
W terapii ADHD znalazły zastosowanie leki z grupy agonistów receptorów α-adrenergicznych. W tym wskazaniu stosuje się postaci leku o przedłużonym uwalnianiu. Są one zalecane w przypadku nieskuteczności sympatykomimetyków.
Do agonistów receptorów α-adrenergicznych zaliczane są:
- guanfenacyna (Intuniv),
- klonidyna (w Polsce brak jest postaci leku o przedłużonym uwalnianiu).

Pamiętaj, że przerwanie leczenia tymi lekami wymaga stopniowego obniżania dawki, żeby zapobiec efektowi zwiększenia ciśnienia krwi "z odbicia".