Leki stosowane w leczeniu ADHD

Za podstawową przyczynę rozwoju ADHD uznaje się czynniki genetyczne odpowiedzialne za obniżenie stężenia głównie dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Dopamina reguluje odbiór i przetwarzanie informacji oraz odpowiada za koncentrację. Noradrenalina reguluje zachowanie i odbiór zagrożeń.
Spis treści

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi

Zespół nadpobudliwości psychoruchowego z deficytem uwagi (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) jest jednym z zaburzeń neurorozwojowych u dzieci.

ADHD objawia się:

  • nadmierną impulsywnością,
  • nadmierną aktywnością ruchową,
  • zaburzeniami w koncentracji uwagi.
Pamiętaj, że farmakoterapia ADHD to jedynie część terapii. Program leczenia tego schorzenia obejmuje również działania psychologiczne, edukacyjne czy społeczne.

Farmakoterapia ADHD

W celu zniesienia objawów ADHD stosuje się leki o działaniu psychostymulującym, które zwiększają aktywność umysłową i koncentrację uwagi oraz znoszą uczucie znużenia i senności. W leczeniu ADHD stosuję się głównie pochodne amfetaminy i propyloaminy. Oprócz nich stosowane są leki przeciwdepresyjne, pobudzające receptory α2-adrenergiczne w śródmózgowiu i leki neuroleptyczne.

Sympatykomimetyki o działaniu ośrodkowym

Do sympatykomimetyków o działaniu ośrodkowym stosowanych w leczeniu ADHD zaliczamy pochodne amfetaminy i pochodne propyloaminy.

Pochodne amfetaminy

Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu ADHD to:

  • deksmetylfenidat (Focalin),
  • metylofenidat (Concerta, Medikinet),
  • dekstroamfetamina (Dexamin).
Cząsteczka metylofenidatu (fot. Shutterstock) https://www.shutterstock.com/pl/image-vector/methylphenidate-mp-mph-molecule-central-nervous-2060990453

Mechanizm działania pochodnych amfetaminy polega na blokowaniu wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy przez blokowanie transporterów DAT i NET oraz zwiększeniu uwalniania tych neuroprzekaźników z zakończeń synaptycznych. Prowadzi to do zwiększenia stężenia dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Podawane długotrwale zmniejszają także liczbę receptorów dopaminergicznych w prążkowiu.

Efekty działania pochodnych amfetaminy to:  

  • poprawienie koncentracji uwagi,
  • zmniejszenie nadruchliwości,
  • zmniejszenie impulsywności.

Działania niepożądane pochodnych amfetaminy to:

  • nerwowość,
  • dyskinezy,
  • utrata apetytu i anoreksja,
  • bezsenność,
  • wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
  • wzrost częstości akcji serca.

Przeciwwskazania do stosowania pochodnych amfetaminy to:

  • zespół Tourette’a,
  • jaskra z wąskim kątem przesączania,
  • nadczynność tarczycy,
  • ciężkie nadciśnienie tętnicze,
  • stosowanie leków z grupy inhibitorów MAO (możliwość wystąpienia przełomu nadciśnieniowego).

Metylofenidat jest także stosowany w leczeniu narkolepsji.

Pochodne propyloaminy

Pochodną propyloaminy stosowaną w leczeniu ADHD jest:

  • atomoksetyna (Strattera).
Cząsteczka atomoksetyny (fot. Shutterstock) https://www.shutterstock.com/pl/image-illustration/molecular-structure-atomoxetine-strattera-drug-treatment-591903914

Mechanizm jej działania polega na selektywnym blokowaniu wychwytu noradrenaliny.

Działania niepożądane atmoksetyny to:

  • zmniejszenie łaknienia,
  • bóle głowy,
  • senność,
  • zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi,
  • bóle brzucha,
  • nudności,
  • wymioty,
  • zwiększenie występowania zachowań agresywnych i wrogich wobec otoczenia,
  • zwiększenie chwiejności emocjonalnej.

Agonisty receptorów α-adrenergicznych

W terapii ADHD znalazły zastosowanie leki z grupy agonistów receptorów α-adrenergicznych. W tym wskazaniu stosuje się postaci leku o przedłużonym uwalnianiu. Są one zalecane w przypadku nieskuteczności sympatykomimetyków.

Do agonistów receptorów α-adrenergicznych zaliczane są:

  • guanfenacyna (Intuniv),
  • klonidyna (w Polsce brak jest postaci leku o przedłużonym uwalnianiu).
Cząsteczka klonidyny (fot. Shutterstock) https://www.shutterstock.com/pl/image-vector/clonidine-drug-molecule-used-treatment-adhd-2053369019
Pamiętaj, że przerwanie leczenia tymi lekami wymaga stopniowego obniżania dawki, żeby zapobiec efektowi zwiększenia ciśnienia krwi "z odbicia".
Piśmiennictwo:
  1. Ciegła, U., Folwarczna, J., Janas, A., Janiec, R., Janiec, W., Kaczmarczyk – Sedlak, I., Londzin, P., Nowińska, B., Podwińska, E., Pytlik, E., Śliwiński, L., Ireneusz- Trzeciak, H., (2021). Kompendium Farmakologii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Data ostatniej aktualizacji: 6 miesięcy temu
Opracowanie: Dorota Szmit, mgr farm. Barbara Żołna
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration

Zaloguj się

Nie masz konta? Wykup dostęp

Zgłoś problem/uwagę/błąd

Wypowiedz się na temat wpisu "Leki stosowane w leczeniu ADHD"

Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.