Leki flebotropowe (z ang. edema-protecting drugs, czyli leki chroniące przed obrzękami) wywierają ochronny wpływ na żyły i są stosowane przede wszystkim w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej oraz żylaków odbytu. Zwalczają one objawy takie jak obrzęki, uczucie ciężkości czy kurcze nocne.

W terapii niewydolności krążenia stosowane są leki pochodzenia roślinnego takie jak:
- trokserutyna (Troxerutin Synteza, Venotrex),
- diosmina (Otrex, Phlebodia),
- escyna (Aescin, w: Venożel),
- tribenozyd (w: Procto-Glyvenol),
- dobesylan wapnia (Galvenox, Rostil).
Spośród wyżej wymienionych leków tribenozyd oraz dobesylan wapnia są otrzymywane syntetycznie. Pozostałe substancje są pochodzenia naturalnego.
Powyższe leki wpływają na śródbłonek naczyń krwionośnych zmniejszając jego przepuszczalność co ogranicza obrzęki, oraz zwiększają elastyczność naczyń przez ograniczanie rozpadu kolagenu. Dodatkowo wykazują działanie przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne i antyagregacyjne.
Są one stosowane w leczeniu:
- przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych,
- zespołu pozakrzepowego,
- żylakowego zapalenia skóry,
- obrzęku limfatycznego,
- hemoroidów.
Leki flebotropowe są bardzo dobrze tolerowane, niekiedy mogą wywoływać reakcje alergiczne lub zaburzenia z strony przewodu pokarmowego i bóle głowy.
Trokserutyna
Trokserutyna to pochodna rutyny, która wykazuje działanie ochronne na naczynia krwionośne. Poprawia elastyczność naczyń i zmniejsza ich przepuszczalność działając przeciwwysiękowo oraz przeciwobrzękowo.
Diosmina
Diosmina to flawonoid zaliczany do grupy flawonów, który zwiększa napięcie ścian naczyń krwionośnych i uszczelnia je. Wspomaga krążenie ułatwiając powrót krwi z kończyn dolnych oraz działa przeciwobrzękowo. Zwiększenie napięcia ścian naczyń krwionośnych następuje na skutek przedłużenia skurczu włókien mięśniowych ściany naczyń żylnych w odpowiedzi na noradrenalinę. Diosmina może być otrzymywana półsyntetycznie, bądź jako oczyszczona frakcja flawonoidowa diosminy z hesperydyną.

Escyna
Escyna to saponina pozyskiwana z nasion kasztanowca zwyczajnego, w surowcu tym występują również glikozydy flawonoidowe, które działają synergistycznie do escyny.
Wykazuje ona działanie uszczelniające naczynia krwionośne, przeciwobrzękowe i przeciwwysiękowe. Działa również przeciwzapalnie oraz antyoksydacyjnie, co nasila efekt ochronny na naczynia krwionośne.

Tribenozyd
Tribenozyd działa antagonistycznie na mediatory stanu zapalnego, wykazuje słabe działanie przeciwbólowe. Dodatkowo uszczelnia naczynia krwionośne, stosowany głównie zewnętrznie w leczeniu hemoroidów.
Dobesylan wapnia
Dobesylan wapnia działa na ściany naczyń włosowatych: poprawia czynność śródbłonka naczyń, zwiększa opór naczyń włosowatych i zmniejsza ich przepuszczalność spowodowaną przez histaminę i bradykininę. Zmniejsza również stężenie fibrynogenu oraz zdolność erytrocytów do agregacji, co przyczynia się do poprawy mikrokrążenia zmniejszając obrzęki.
Porównanie leków flebotropowych
W poniższej tabeli zestawiono najważniejsze cechy leków flebotropowych.
Lek flebotropowy | Tonus żylny | Układ limfatyczny | Mikrokrążenie |
Diosmina | Tak | Tak | Tak |
Escyna | Tak | Tak | Nie |
Trokserutyna | Nie | Tak | Tak |
Tribenozyd | Nie | Nie | Tak |
Dobesylan wapnia | Nie | Tak | Tak |