Oprócz NLPZ istnieją też inne leki o działaniu przeciwbólowym, lecz nie wykazujące działania przeciwzapalnego i przeciwgorączkowego, czyli flupirtyna i nefopam. Mechanizm ich działania przeciwbólowego jest odmienny niż leków z grupy NLPZ.

Benzydamina działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, ale nie przeciwgorączkowo. Wykazuje za to działanie miejscowo znieczulające, przeciwbakteryjne i przeciwobrzękowe. Benzydamina nie hamuje aktywności cyklooksygenazy i lipooksygenazy.

Flupirtyna

Flurpirtyna to nieopioidowy lek o działaniu przeciwbólowym i miorelaksującym, stosowany niegdyś w leczeniu słabego i umiarkowanego bólu układu mięśniowo-szkieletowego.

Flupirtyna powoduje otwarcie niezależnych od napięcia kanałów potasowych związanych z białkiem G. Wypływ jonów potasowych powoduje stabilizację potencjału spoczynkowego błony komórkowej. Następuje zakończenie napływu jonów wapnia do komórki, zmniejsza się stężenie jonów Ca²⁺wewnątrz neuronu, co powoduje zahamowanie aktywacji bólowej komórki nerwowej.

Dodatkowo działanie flupirtyny obejmuje:

• pośrednie zahamowanie receptorów NMDA,
• hamowanie powstawania bólu przewlekłego poprzez osłabienie zmian plastycznych w neuronach,
• zapobieganie nadmiernemu napięciu mięśni.

Działania niepożądane flupirtyny

Działania niepożądane flupirtyny to:

• zmęczenie, szczególnie na początku leczenia,
• zawroty i bóle głowy oraz nudności,
• zaburzenia snu, niepokój,
• suchość błon śluzowych,
• zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych we krwi.

Flurpirtyna obecnie nie jest dostępna w Polsce pod żadną handlową. W 2018 roku została wycofana ze względu na powodowanie poważnych uszkodzeń wątroby.

Nefopam

Nefopam to nieopioidowy lek przeciwbólowy o średniej sile działania.

Mechanizm działania leku nie jest do końca wyjaśniony. Wiadomo, że hamuje on wychwyt zwrotny serotoniny i noradrenaliny. W dawkach terapeutycznych działa wyłącznie przeciwbólowo, nie wykazuje działania przeciwzapalnego ani przeciwgorączkowego.

Nefopam znajduje zastosowanie w leczeniu łagodnego lub umiarkowanego bólu ostrego oraz bólu przewlekłego o niewielkim nasileniu. Jest substancją czynną tabletek Nefopam Jelfa, dostępnych na receptę.

Działania niepożądane nefopamu

Do najczęstszych działań niepożądanych nefopamu należą:

• zaburzenia czynności układu pokarmowego,
• zatrzymanie moczu,
• suchość w ustach,
• zaburzenia widzenia,
• wzrost częstości skurczów serca,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• niepokój,
• bezsenność.

Przeciwwskazania do stosowania nefopamu

Przeciwwskazania do stosowania nefopamu to:

• jednoczesne stosowanie paracetamolu,
• jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO,
• wiek poniżej 12. roku życia.

Jednoczesne stosowanie paracetamolu i nefopamu zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby.

Benzydamina

Benzydamina jest pochodną indazolu o działaniu:

• przeciwzapalnym,
• przeciwbólowym,
• przeciwobrzękowym,
• miejscowo znieczulającym,
• przeciwbakteryjnym.

Wykazuje różne mechanizmy działania związane z hamowaniem degranulacji limfocytów, hamowaniem syntezy cytokin prozapalnych (TNF-α, IL-1β) oraz stabilizacją błon komórkowych. Stosowana jest miejscowo w postaci aerozolu lub pastylek do ssania w celu łagodzenia stanów zapalnych jamy ustnej i gardła oraz dopochwowo w celu leczenia zapalenia sromu, pochwy i szyjki macicy.

Benzydamina występuje w postaci pastylek do ssania (Tantum verde, Septogard), areozoli do stosowania w jamie ustnej (Tantum verde, Uniben, Hascosept), roztworów do płukania jamy ustnej i gardła (Tantum verde), proszku do sporządzania płynu do irygacji pochwy oraz roztworu dopochwowego (Tantum Rosa).

Działania niepożądane benzydaminy

Benzydamina jest lekiem bezpiecznym, bez dolnej granicy wieku i rzadko wywołuje działania niepożądane.

Do rzadkich, ale możliwych działań niepożądanych benzydaminy należą:

• skórne reakcje alergiczne,
• nadwrażliwość na światło,
• pieczenie jamy ustnej.

Benzydamina bywa stosowana w celach pozamedycznych, ze względu na działanie halucynogenne. Po zażyciu doustnym, w dużych dawkach (od 500 do 2000 mg), wywołuje euforię oraz omamy wzorkowe i słuchowe. W takim celu używany jest preparat Tantum Rosa w postaci proszku do sporządzania roztworu do irygacji pochwy, ze względu na dużą zawartość benzydaminy w jednej saszetce (500 mg).