Nitrofurany

Nitrofurany działają bakteriostatycznie, natomiast w wyższych stężeniach (niż zazwyczaj przepisywanych) działają bakteriobójczą.
Spis treści

Pochodne nitrofuranu to leki przeciwbakteryjne zawierające w cząsteczce 5-nitrofurfural – pierścień furanu z grupą nitrową w pozycji 5.

Wzór chemiczny furazydyny

Obecnie w Polsce w lecznictwie stosowane są cztery substancje z tej grupy:

  • furazydyna – tabletki, zawiesina (Dafurag, Furaginum, Furazek)
  • nifuroksazyd – tabletki, zawiesina (Endiex, Nifuroksazyd, Zyfurax)
  • nitrofural – maści (Nifux, Nitrofurazon)
  • nifuratel – tabletki, maść i globulki dopochwowe w połączeniu z nystatyną (Macmiror)

Mechanizm działania nitrofuranów

Mechanizm działania pochodnych nitrofuranu opiera się na redukcji leku przez bakteryjne nitroreduktazy do reaktywnych związków o charakterze wolnych rodników nitrowych, które atakują bakteryjne białka rybosomalne. W efekcie dochodzi do uszkodzenia DNA i zahamowania syntezy białek.

Spektrum działania nitrofuranów

Pochodne nitrofuranu działają bakteriostatycznie, a w większych stężeniach nawet bakteriobójczo. Niektóre z nich, np. nifuratel wykazują działanie przeciwgrzybicze w infekcjach Candida albicans. Pochodne nitrofuranu mają szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, które obejmuje:

  • bakterie Gram(+), np. Staphylococcus epidermidis, S. aureus, Enterococcus faecalis
  • bakterie Gram(-), z rodzaju Enterobacteriaceae, np. Salmonella, Shigella, Proteus, Klebsiella Escherichia, Enterobacter
    • wyjątek: nie działają na pałeczki ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) i szczepy pałeczek odmieńca (Proteus vulgaris)
  • bakterie beztlenowe, z rodzaju Bacteroides

Wskazania nitrofuranów

Pochodne nitrofuranu posiadają szerokie zastosowanie w leczeniu:

  • ostrych i przewlekłych, niepowikłanych, w tym także nawracających zakażeń dolnych dróg moczowych wywołanych przez pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) – furazydyna
  • ostrej lub przewlekłej biegunki w przebiegu zakażeń bakteryjnych przewodu pokarmowego – nifuroksazyd
  • zakażeń pochwy i sromu wywołanych przez: rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis), grzyby z rodzaju Candida – nifuratel
  • pełzakowicy (amebiozy) jelitowej i lambliozy (giardiazy) jelitowej
  • zakażeń skóry, oparzeń, owrzodzeń, zmian alergicznych wywołanych przez Staphylococcus auerus, Streptococcus pyogenes, Escherichia coli, Aerobacter aerogenes – nitrofural

Działania niepożądane nitrofuranów

Podczas stosowania pochodnych nitrofuranów mogą pojawić się:

  • polineuropatie, szczególnie u diabetyków np. mrowienie, drętwienie kończyn, osłabienie siły mięśni, pieczenie skóry (po furazydynie)
  • bóle głowy
  • zaburzenia żołądkowo – jelitowe
  • reakcje płucne, np. kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, gorączka, dreszcze
  • reakcje alergiczne
  • niedokrwistość megaloblastyczna lub hemolityczna, u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (po furazydynie)

Interakcje nitrofuranów

Istotne interakcje pochodnych nitrofuranów obejmuje ich łączenie z:

  • alkoholem – reakcja disulfiramowa (zahamowanie metabolizmu alkoholu etylowego, na etapie aldehydu octowego): uczucie gorąca, ból brzucha, nudności, wymioty, przyspieszenie rytmu serca
  • innymi lekami doustnymi – właściwości adsorpcyjne nifuroksazydu
  • fluorochinolonami – antagonistyczne działanie furazydyny
Piśmiennictwo:
  1. Ciegła, U., Folwarczna, J., Janas, A., Janiec, R., Janiec, W., Kaczmarczyk – Sedlak, I., Londzin, P., Nowińska, B., Podwińska, E., Pytlik, E., Śliwiński, L., Ireneusz- Trzeciak, H., (2021). Kompendium Farmakologii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  2. Jawień, J., Korbut, R., Olszanecki, R, Wołkow, P. (2017). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  3. Rajtar-Cynke G., (2015). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

 

Data ostatniej aktualizacji: 6 miesięcy temu
Opracowanie: Dorota Szmit, mgr farm. Agata Bereś-Jabs
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration

Zaloguj się

Nie masz konta? Wykup dostęp

Zgłoś problem/uwagę/błąd

Wypowiedz się na temat wpisu "Nitrofurany"

Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.