Streptograminy 

Streptograminy zaliczane są do związków o bardzo szerokim spektrum działania. Samodzielnie wykazują działanie bakteriostatyczne, jednak znacznie skuteczniejsze stosowane są jednocześnie - działając wtedy bakteriobójczo.
Spis treści

Streptograminy to antybiotyki półsyntetyczne, których naturalne prekursory produkowane są przez gatunek Streptomyces pristinaespiralis. W skład każdej streptograminy wchodzą dwa odrębne związki chemiczne, nazwane odpowiednio streptograminą A i B.

Pierwszą grupę cząsteczek – streptograminę A tworzą :

  • prystynamycyna IIA
  • prystynamycyna IIB
  • dalfoprystyna (półsyntetyczna pochodna prystynamycyny IIB)

Drugą grupę cząsteczek – streptograminę B tworzą:

  • prystynamycyna IA
  • wirginamycyna S1
  • chinuprystyna (półsyntetyczna pochodna prystynamycyny IA)

Mechanizm działania streptogramin

Streptograminy łączą się z podjednostką 50S rybosomu, jednak w różnych miejscach. Grupa A blokuje miejsce donorowe i akceptorowe peptydylotransferazy, zmieniając jednocześnie kształt jej centrum aktywnego, co zwiększa powinowactwo grupy B do rybosomu. Streptograminy z grupy B blokują prawidłowe ustawienie peptydylo-tRNA w miejscu P.

Spektrum działania streptogramin

Streptograminy stosowane osobno wykazują działanie bakteriostatyczne wobec bakterii Gram(+) i bakterii atypowych (z rodzaju Mycoplasma, Chlamydia, Legionella). Są nieaktywne wobec bakterii Gram(-). Połączenie chinuprystyna-dalfoprytysna, dzięki synergii działania pojedynczych związków, daje efekt bakteriobójczy wobec bakterii Gram(+) i bakteriostatyczny wobec bakterii Gram(-), np. Enterococcus faecium.

Oporność na streptograminy

Miejsce wiązania streptogramin B częściowo pokrywa się z miejscem wiązania makrolidów i linkozamidów. Podczas powstawania oporności bakterii na któryś z tych trzech grup antybiotyków powstaje oporność krzyżowa również na pozostałe grupy. To oporność typu MLSb (makrolidy-linkozamidy-streptograminy) związana z metylacją dużej podjednostki rybosomu.

Wskazania do stosowania streptogramin

Streptograminy są podawane wyłącznie pozajelitowo we wlewach dożylnych. Stosowane są w terapii ciężkich zakażeń skóry i tkanki podskórnej a także w zakażeniach układu oddechowego. Do szczepów wrażliwych na ich działanie należą m.in..:

  • metycylino-wrażliwe szczepy S. pyogenes i S.aureus
  • wankomycyno-oporne szczepy Enteococcus faecium
  • szczepy MRSA

Działania niepożądane streptogramin

  • efekty miejscowe związane z podaniem dożylnym (ból, zapalenie żyły)
  • bóle mięśniowo-stawowe
  • zaburzenia czynności wątroby
  • zmiany w obrazie krwi (niedokrwistość, trombocytopenia, leukocytopenia)
  • upośledzenie czynności nerek
  • objawy ze strony OUN (zaburzenia snu, stany lękowe)
  • drożdżakowe zapalenie jamy ustnej
  • rzekomobłoniaste zapalenie jelit
Piśmiennictwo:
  1. Olszaniecki R., Wołkow P., Jawień J., Korbut R., (red.) (2017). Farmakologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
  2. Cegieła U., Folwarczna J., Janas A., Janiec W., (2021). Kompendium farmakologii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

 

 

Data ostatniej aktualizacji: 6 miesięcy temu
Opracowanie: Ksenia Urbaniak, mgr farm. Agata Bereś-Jabs
Spis treści
Powered By MemberPress WooCommerce Plus Integration

Zaloguj się

Nie masz konta? Wykup dostęp

Zgłoś problem/uwagę/błąd

Wypowiedz się na temat wpisu "Streptograminy "

Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.