Stwardnienie rozsiane jest postępującą chorobą OUN polegającą na zaniku osłonek mielinowych włókien nerwowych (demielinizacja) w obrębie mózgu i rdzenia kręgowego. W miejscu niszczonych komórek oligodendrogleju dochodzi do rozwoju włóknistych komórek glejowych dających obraz stwardnienia rozsianego. Choroba dotyczy młodych dorosłych. Jest schorzeniem postępującym, charakteryzującym się występowaniem objawów neurologicznych w postaci rzutów. Leczenie przyczynowe SM nie jest dostępne. Farmakoterapia ma za zadnie znieść objawy aktywności choroby.
W celu złagodzenia poszczególnych objawów choroby stosuje się poniższe leki:
W leczeniu rzutu i skróceniu czasu jego trwania wykorzystuje się:
Leczenie modyfikujące przebieg choroby ma na celu spowolnienie tempa postępowania choroby, zmniejszenie częstotliwości występowania rzutów oraz spowolnienie tempa narastania niepełnosprawności. W tym celu wykorzystuje się następujące leki:
Leki I rzutu są w Polsce refundowane, jeżeli pacjent spełni kryteria kwalifikujące do leczenia. W takim przypadku leczenie jest bezpłatne i może obejmować kurację do 5 lat.
Interferon β jest wytwarzany przez fibroblasty. Hamuje endogenny interferon gamma, który jest mediatorem zmian zapalnych w stwardnieniu rozsianym.
Interferon β:
W stwardnieniu rozsianym stosuje się interferon β-1a (Rebif) oraz interferon β-1b (Betaferon), które między sobą różnią się składem aminokwasów w pozycji 1 i 17. Są one podawane domięśniowo lub podskórnie.
Działania niepożądane terapii interferonem to:
Należy zaznaczyć, że leczenie interferonami jest dobrze tolerowane.
Glatiramer (Copaxone) to mieszanina polipeptydów wykazująca podobieństwo do zasadowego białka mieliny MBP, zbudowanych z czterech aminokwasów:
Ma działać jak przynęta na układa immunologicznego, dzięki czemu białka mieliny zostają nienaruszone. Immunomodulujące działanie leku polega na indukcji supresorowych limfocytów T swoistych antygenowo wobec białek mieliny.
Działania niepożądane terapii glatiramerem obejmują:
Fumaran dimetylu (Tecfidera) to lek aktywujący ścieżkę transkrypcyjną czynnika jądrowego Nrf2 (nuclear factor like 2) oraz zwiększający ekspresję genów ochrony antyoksydacyjnej zależnych od Nrf2. Powoduje to redukcję stresu oksydacyjnego, a więc działanie neuroprotekcyjne.
Teryflunomid (Aubagio) jest lekiem immunomodulującym – wybiórczym, odwracalnym inhibitorem dehydrogenazy dihydroorotanowej, inhibicja tego enzymu prowadzi do hamowania syntezy zasad pirymidynowych de novo. Warto wspomnieć ze lek jest bardzo powoli eliminowany z organizmu, oraz lek należy do kategorii X.
Kladrybina (Mavenclad) to lek immunosupresyjny, który jest analogiem deoksyadenozyny. Mechanizm działania tego leku polega na inhibicji deaminazy adenozyny, co prowadzi do wybiórczego zmniejszenia liczby limfocytów T i B.
Mitoksantron (Mitoxantron Accord) wykazuje działanie immunosupresyjne i immunomodulacyjne. Lek wiąże się z DNA, zaburza translację DNA oraz transkrypcję do RNA i syntezę białek. Ponadto jest silnym inhibitorem topoizomerazy II, wykazuje zdolność chelatowania metali. Najsilniej działa na komórki w fazie G2, G0 i S. Wyniku zaburzonej syntezy białek zmniejsza aktywność limfocytów T i B.
Natalizumab (Tysabri) to rekombinowane humanizowane, przeciwciało monoklonalne przeciwko integrynie α4. Wiązanie z integryną, uniemożliwia wiązanie z cząsteczką adhezji komórek śródbłonka (VCAM1 – vascular cell adhesion molecule), co prowadzi do hamowania przylegania i migracji limfocytów przez barierę krew–mózg.
Alemtuzumab (Lemtrada) jest to humanizowane przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko glikoproteinie błony komórkowej CD52 znajdującej się na powierzchni limfocytów i monocytów. Jak działa lek? Połączenie alemtuzumabu z glikoproteiną CD52 prowadzi do aktywacji układu dopełniacza oraz mechanizmów cytotoksycznych, co powoduje lizę limfocytów.
Okrelizumab (Ocrevus) jest to humanizowane przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko antygenowi CD20, zlokalizowanemu na limfocytach B. Połączenie okrelizumabu z glikoproteiną CD20 prowadzi do zależnej od przeciwciał i dopełniacza lizy limfocytów B.
Famprydyna (Fampyra) to bloker kanałów potasowych, który wywołuje przedłużenie okresu repolaryzacji i wzmacnia powstawania potencjałów czynnościowych w pozbawionych mieliny aksonach, poprawiając ich funkcje neurologiczne. Należy wspomnieć, że lek charakteryzuje się wąskim indeksem terapeutycznym oraz aktywnie jest wydzielany przez kanalik nerkowy. U osób z SM jest stosowany w leczeniu zaburzeń chodu.
Rdzeniowy zanik mięśni (SMA – spinal muscular atrophy) to postępująca choroba neurodegenearcyja w wyniku której dochodzi do utraty motoneuronów rdzenia kręgowego. Motoneurony odpowiedzialne są za przekazywanie impulsów do mięśni. W konsekwencji dochodzi do stopniowego osłabiania oraz zaniku wszystkich grup mięśniowych. Przyczyną choroby jest mutacja genu SMN1. Choroba jest dziedziczona autosoamalne recesywnie.
Warto zaznaczyć, że dla wszystkich leków stosowanych w leczeniu SMA skuteczność jest uzależniona od momentu podania. Leki cechuje wysoka skuteczność jeżeli zostają podane jeszcze w stadium bezobjawowym.
Do leczenia rdzeniowego zaniku mięśni wykorzystujemy nusinersen (Spinraza), który jest antysensownym oligonukleotydem. Modyfikuje on splicing pre-mRNA genu SMN2 co daje to możliwość powstawania w pełni funkcjonalnego białka SMN, którego niedobór daje objawy choroby. Leczenie Spinrazą jest w Polsce refundowane dla wszystkich chorych.
Innowacyjnym lekiem wprowadzonym na rynek jest onasemnogen abeparwowek (Zolgensma). Jest to produkt leczniczy terapii genowej, który powoduje ekspresję ludzkiego białka warunkującego przeżycie neuronów ruchowych.
Trzecim lekiem dostępnym do leczenia SMA jest rysdyplam (Evrysdi). Jest on modyfikatorem składania pre-mRNA genu warunkującego przeżycie motoneuronów 2 (SMN2).
Warto zaznaczyć, że dla wszystkich 3 leków skuteczność jest uzależniona od momenty podania. Leki cechuje wysoka skuteczność jeżeli zostają podane jeszcze w stadium bezobjawowym.
Stwardnienie zanikowe boczne (amyotrophic lateral sclerosis – ALS) to postępujące, wybiórcze uszkodzenie ośrodkowych i obwodowych neuronów ruchowych, w którym dochodzi do zaniku osłonki mielinowej. Uszkodzenie dotyczy neuronów w rdzeniu kręgowym, pniu mózgu oraz korze mózgowej – czyli miejscach odpowiedzialnych za ruch.
Ryluzol (Riluzol PMCS) to lek wykazujący skuteczność we wczesnych stadiach choroby i wydłużający życie o 3-6 miesięcy. Mechanizm działania leku polega na:
Nowym lekiem, jak dotąd niezarejestrowanym w Polsce jest edarawon. Redukuje on postępy choroby we wczesnym stadium ALS.
Objawowe leczenie ALS obejmuje zastosowanie leków znoszących spastyczność, w tym baklofenu (Baclofen Polpharma) i tyzanidyny (Sirdalud).
ul. Lipowa 3, 30-702 Kraków
© 2022 Korki z Farmy | 3PG - Knowledge delivered. All Rights Reserved.
Jesteśmy częścią 3PG
Wypowiedz się na temat wpisu "Leki stosowane w schorzeniach demielinizacyjnych"
Tylko zalogowani użytkownicy mogą zgłaszać uwagi.
