Tiazolidynodiony (inaczej glitazony) to doustne leki hipoglikemizujące, które powodują obniżenie glikemii na czczo we krwi oraz stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA_1c). W następstwie ich działania zmniejsza się również stężenie triglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych i peptydu C w surowicy, natomiast wzrasta stężenie frakcji HDL cholesterolu.

Leki

Do tiazolidynodionów zaliczamy następujące leki:

• pioglitazon (Pioglitazone Bioton),
• rozyglitazon (Avandia).

Zwróć uwagę, że rozyglitazon został wycofany ze sprzedaży w Europie w roku 2010, ze względu na to, że u pacjentów którzy go stosowali wykazano wzrost ryzyka udaru mózgu, zawału serca i ogólnej śmiertelności.

Mechanizm działania

Tiazolidynodiony to selektywne agonisty receptorów gamma aktywowanych przez proliferatory peroksysomów (PPAR-γ). Pobudzenie tego receptora powoduje transkrypcję genów regulujących metabolizm węglowodanów i lipidów. Stymulacja PPAR-γ obniża stężenie glukozy poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę.

Glitazony powodują zwiększoną retencję płynów w organizmie, co może prowadzić do wystąpienia obrzęków oraz wzrostu obciążenia mięśnia sercowego. Wpływa to na zwiększenie ryzyka wystąpienia lub zaostrzenia niewydolności serca. Zatrzymanie płynów jest też najprawdopodobniej przyczyną zwiększenia masy ciała pacjentów stosujących leki z tej grupy. 

Receptory PPAR-gamma

Receptory PPAR-γ, występują głównie w tkance tłuszczowej, ale również w wątrobie i tkance mięśniowej, a ich pobudzenie daje następujące efekty:

• wzrost aktywności białek transportujących i wiążących kwasy tłuszczowe,
• wzrost aktywności glukokinazy,
• wzrost ekspresji transportera glukozy GLUT-4,
• spadek sekrecji rezystyny i TNF-α,
• wzrost sekrecji adiponektyny.

Działania niepożadane

Podczas stosowania tiazolidynodionów mogą pojawić się następujące działania niepożądane:

• retencja płynów,
• wzrost obciążenia wstępnego,
• niedokrwistość,
• wzrost poziomu aminotransferaz i działanie hepatotoksyczne,
• wzrost masy ciała,
• wzrost ryzyka złamań.